
Settimio Mazzarone (Padre Sema)
Cchid’ è l’ amuri
'Na picciridda
stava liijennu
'nu giurnalettu
c'un capiscia,
e 'a mamma sua,
mentri cusia,
senza pariri
si la gustava.
'Na paroledda
c'era dda 'mmienzu,
ca cchiù di l'atri
putia mbrugliari;
'a picciridda
d'addummannari
tuttu 'u curaggiu
nu ns'u sintia.
Cà s'era bbona,
chidda parola,
o malamenti,
nu nsapia ddiri...
Sulu na vota
l'ebba a ssintiri;
ma cittu, cittu,
di dua pirsuni...
Però a ra mamma
ca si prijava,
ccu li' acu 'mmanu
stannu a gguardari,
si ficia fforrza
d'addummannari,
'na picca russa:
chid’è l’amuri?
Risa ra mamma
dintra a ru cori:
- Ci nni vu' bbeni,
tu, a ra pupidda? _
- Certu - rispùsidi
'a picciridda.
E 'a mamma dissidi:
- Chissu è r' amuri
Ma 'a guagliunedda
nu ncapiscla...
- E a mmamma tua,
ficia ppu' chidda,
ci nni vu' bbeni?
- Cchiu dd'a pupidda!
- Beddizza mia,
chissu è r'amuri!
E a ra Madonna
'u nci vu' bbeni
Iunsa ri manu
'a guagliunedda;
nu ddissa nnenti,
ma tantu bbedda,
guarda' ru Cielu.
Chissu è r'amuri!
=================
'NU GALANTOMU
'Nu galantuomo
era bbistutu
ccu ru stifellius,
bbellu pulitu;
e ssi guardàvadi
tuttu prijatu
dintra a ru specchiu:
parla 'nnu zitu!
E ss'allisciàvadi
luonnghi -'i mustazzi,
stannu ccu 'a spera
pù a rraggiunari,
ogni mumentu
supra li tacchi '
ntuornu rutànnusi,
ppi ssi guardari.
Pù, quannu vìddidi
ca ttuttu stàvadi,
cumu vulìadi,
bbellu a ppuntinu,
si misa 'i guanti,
si j a ppigliari,
dintra, 'u cappieddu
e ru bbastuncinu.
E ssi nni vìnnidi
bbellu a ru specchiu,
c'avìa 'nnu càccavu
'ncapu, 'ncasatu...
- Nu nc’è cchi ddiri -
facia pprijànnusi,
- di sanngu nòbbili
cci signu natu!
E d'ècculu èsciri
mò ccu 'u bastuni
na picca azatu,
'mmienzu a ra via;
ccu 'a capu all'aria,
ccu 'u cuoddu stuortu,
ca cutuliànnusi
s’a pampinia...
Ma vi' ca pàssadi
'na rininedda,
e 'u vida e ddìcidi:
- Cumu si' bbieddu!
e ‘i dda, di l’àvutu
- Zzà - pù l'arrìvadi...
'na pizzitedda
’capu 'u cappieddu!
=======================
A CROZZA DI MUORTU
'Na crozza di muortu era mmisa
di 'ncapu a 'nna tàvula; e a mmia
d'i fossi di l'uocchi guardava:
guardava, guardava e rridia...
Chin'èdi? Chi bbodi? - iu pinzava.
- 'Na crozza di muortu è 'nnu signu
di lampa, ca s'èdi stutata,
di morti c'a ttia s'abbicina...
- Chin'èdi diss'iu - c'ha pparlatu?
- La morti ca sempri camina...
- Ma tu, crozza mia, china sidi?
'Na crozza sign'iu senza numi; ca
tuttu prim'era, e mmò è nnenti.
- Ma cumu tu parli? Ma cumi? –
Ccu'a linngua di tutta la genti...
E bbinnidi ddà 'na guagliuna
ca tutta rimasa spagnata,
ca tutta divinna ttrimanti...
- Cchid'èdi 'sta capu sckurciata?
- 'Na crozza - iu rispusi - parlanti.
- Mi spagnu! - Nu nt'ha di spagnàri.
'Na crozza ca parla è ra vuci
di tutti i parenti luntani;
'na crozza ca parla è ra Cruci,
'a Cruci ca vena ddumani !
Ma è bbrutta! - 'U nn'è bbrutta. Tu puri
sarai, quann'è ttiempu, accussì.
Scappannu, ccu 'i mani: - Cucù!
mi fici 'a guagliuna - Si, si:
rispùsadi 'a crozza - Anchi tu!
E ddani iu rimasi pù sulu
ccu 'a crozza c'aviadi parlatu,
ca nenti pu cchiù mi dicìa.
Ccu Il'uocchi mi l'haiu abbrazzatu:
'a crozza guardava e rridia.
- Nu rridiri, no; mi si' ssuora.
Tu 'guaii ni fa 'nnanzi a Ddiu;
tu cacci d'u munnu 'u suffriri.
Ma fammi stutari tu a mmia,
no bbidiri all'atri muriri.
'A crozza nu rrisidi cchiù:
- Ci vieni - rispusa - anchi tu...
==========================
MAMMÀ MIA
'Na bbotta lu rilogiu avia ssunatu
stanotti, e d'iu mi signu risbigliatu:
ccu ddintra 'u cori 'a faccia 'i mammà mia
e ssupra 'i lavri 'na prighiera a Ddiu.
Ma no, lu bruttu suonnu nu nn'è bberu,
m'u dicia 'u cori ca nu nn'è sinceru;
iddu 'u dicia, ca senza mammà mia,
'u mmi serva 'u campari, 'u nsiervu iu.
Mammà lu pianuforti 'u nsa sunari,
u nsa scriviri bbuonu, 'u nsa ccantari;
ma è mmamma mia, e tténidi 'nu cori
duvi juriscia 'a chianta di l'amuri;
e d'iu li vuogliu bbeni e 'a bbenidicu
e ttuttu 'u cori miu ccani li dicu,
e 'i chiaghi ch'idda tena ddi duJuri
cummigliari cci vuogliu iu, tutti, puri.
Povara mamma! Mò è 'nna vecchiaredda,
e a mmia mi para ancora ggiuvinedda;
'na ggiuvinedda ca nu nn'ha ppassati
tanti duJuri, e 'm piedi li nuttati,
tutti li voti ch'iu nu sstava bbuonu,
tutti li voti ch'è ttrasutu 'u truonu,
dintra a ra casa nostra, e ra timpesta,
e nnu ne'era ppi d'idda juomu 'i festa.
Oh mamma, oh mamma, cumu a ttia 'u nei nn'èdi
atri mammi a ssu munnui -- a ttia li pedi
certi mammi 'u nsu' ddigni di vasari
ch'éscianu moni e ffanu dispirari;
ma iu 'u nti vuogliu fari lu ritrattu!
Rènniri ti vulerra cchi mm'ha fattu.
E ss'a rènniri, o mamma, 'u nei riesci'iu,
sicuru, o mamma, ti lu renna Ddiu!
==============
Chiova!
Chiòvidi!.. E 'ntuornu l'aria
si vadi arrifriscannu;
li cicali siccanti
nu stanu cchiù ccantannu;
sùcanu li radici
dii l'àrvuri, assitati;
vìvanu 'i pampineddi
ca sù ttutti bbagnati;
s'àzadi 'u granu e ttuttu
si vadi rinfurzannu;
cuntienti li vignieri
si la vanu cantannu:
s'àpridi 'a terra 'ntera
a bbìviri pur'idda;
i gaddineddi affusi
scutulìanu li sciddi;
e l'acqua ch' è ccaduta
va bbattiannu 'a campagna,
e l' arsura è finuta:
nudd'anima si lagna...
Dintra a ll' anima mia,
'mmeci, 'u nn'ha cchiù cchiuvutu,
e bbiu tuttu siccari,
e ttuttu viu pirdutu;
e ssientu ch'idda vodi
'n'acquicedda abbunnanti
bbella, netta, pietusa,
e tutta rinfriscanti;
ca va cacciannu a purvIri
ca cc'èdi ammunziddata
e 'a rrobba va scupannu
ca si cc' èdi assiccata;
e 'i jacunieddi nuovi
mi fadi àpriri bbieddi,
e mmi duna 'nn'aiutu
ppi ccacciari 'i spiniddi...
Oh mannamila s'acqua,
all'anima, Signuri!
'U mmi li fari pèrdiri
d'u ggiardinieddu 'i juri!
=======================
‘U stuortu
E cchina, povarieddu, lu vidìa,
si cci mintìadi a rrìdiri, tant'era
pìcciulu, e sstuordicieddu, e ddisgraziatu...
Ma sempri 'mmienzu, 'ntantu, t'u trovavi
- mièrcuri a ra simana - e tt'u vidìi
tutt’ a nna vota a ti tirari a ggiacca,
mentri tu caminavi... Avia sscuvatu,
ch'èradi 'u juornu tuu, chidda jurnata!
E 'u nt'u cacciavi 'i 'ncuoddu, s'u nci'a davi
ancuna cosicedda: - Ah ssu siccanti!...
Cchi tti nni fa d'i sordi ca t'abbuscki?_
dicìadi 'a ggenti - N'hà d'aviri ancunu!...
E d'iddu s'a ridìadi; e rrùgliu rùgliu
jadi purtannu 'i juri casi casi;
e scìnniri 'u vidìi e d'azziccari,
ccussì la jurnatedda a s'abbusckari!...
Ma quannu sulu sulu la matina
'ncignàvadi 'a jurnata, adduvi ja
a prima vota 'u ru facìa ssapiri,
e ggiriava 'nna picca mistiriusu;
e ssi gguardava ccumu suspittusu
s'ancunu lu vidìa... Ppi'nnu cancieddu
si mpizzava nna picca e ssi stringia,
e appriessu s'u chiudìa - e curri curri,
pigliava 'nna viaredda e ss'a truttiava
e rrussu russu, e ccumu avissa cchiantu,
doppu si nni turnava. - Adduvi vadi?
dissa 'nnu juornu 'ncunu ca lu vidda _
Adduvi va ssu sstuortu la matina?
Ccà cc'è ru campusantu, no 'a cantina! _
E ssi dicisa ddi cci fari 'a spia;
e ss'ammucciàdi arrieti a 'nnu straduni...
Èccuti ccà lu stuortu... Avìa ppigliatu
'na viaredda sula 'mmienzu 'i cruci...
Ah t'hai piscatu, piezzu 'i malandrinu!
ficia ra spia intr'a d'idda... 'U stuorticieddu
striscià 'nterra 'nu fòsparu e appicciàdi,
chiddu c'avia 'ntr'i manu: 'nu luminu!
jjetta avanti, jetta... - E d'arrivatu
vicinu a d'una fossa ccì’ u pusàdi...
Si 'nginucchià ddà 'nterra e d'a cchiamari:
Oh mamma mia - 'ncignà 'mmienzu a ri chianti -
oh mamma mia, cchi ffa c'u nn'haiu abbusckatu
mancu 'na lira, ieri, e 'u nn'haiu mangiatu?
Su cori, o mamma, nu nti pò scurdari;
e ru luminu nu nt'u fa mmancari...
E cchiansa, e cchiansa... E 'nnu vasuni 'u cori
ccu 'a manu trimulanti li mannàdi...
Ma si sintì 'nnu strùsciu d'u straduni:
ficia 'nnu zumpu 'u stuortu, e ss'a scappàdi...
===================================